Veel voorkomende oorzaken van lage rugklachten
Bijna iedereen krijgt in zijn leven te maken met lage rugklachten. Meestal is het van tijdelijke aard en het kan dagen, weken tot soms wel maanden aanhouden. De rugpijn is vooral lastig maar vaak niet ernstig. De klachten kunnen veroorzaakt worden door zwakte van de rug- en buikspieren door weinig bewegen en sporten (onderbelasting), overbelasting, verkeerde bewegingen of doordat de rug aan het slijten is. En vaak zijn het combinaties van de verschillende oorzaken. Uiteraard zijn er ook ernstige vormen van rugpijn veroorzaakt door bijvoorbeeld een tumor, een breuk of een reumatische ziekte. In dit blog wil ik uitleg geven over hoe de niet ernstige vorm van lage rugpijn kan ontstaan. De blog geeft niet alle mogelijke verklaringen voor de pijn, maar geeft inzicht in de meestvoorkomende oorzaken.
Hoe ziet de lage rug ervan binnenuit?
De lage rug bestaat uit vijf wervels, drie ervan zie je in het plaatje hieronder (grijs-wit) met ertussen zachte schijven (licht paars) en aan de achterzijde twee steun- of contactpunten, ook wel facetgewrichten genoemd (tweede plaatje later in de tekst). De zachte schijven en de facetgewrichten zorgen ervoor dat de rug flexibel is en dus kan buigen, strekken en draaien. De wervels zijn aan de binnenkant hol en vormen een soort holle pijp. In deze pijp loopt het ruggenmerg of zenuwstelsel (rood/geel). Per twee wervels ontsnappen zowel links als rechts uit het ruggenmerg een zenuw (zilvergrijs). Deze zenuwen dalen af naar de benen en zorgen ervoor dat signalen vanuit de hersenen, de spieren, gewrichten, bloedvaten en de huid van de benen kunnen bereiken en andersom. Rond de wervelkolom liggen een aantal spieren (rug strekkers, buikspieren, bilspieren) die ervoor zorgen dat de wervelkolom steun krijgt als dat nodig is maar die er ook voor zorgen dat de wervelkolom kan buigen, draaien en strekken.
Hoe ontstaan lage rugklachten?
Vaak begint het ontstaan van rugklachten met het inzakken van de zachte schijf (licht paars, zie afbeelding hierboven) tussen de wervels. Dit veroorzaakt extra druk in de bijbehorende en erachter liggende facet gewrichten. Dit hoeft op zich geen klachten te geven, behalve wanneer je het extremer gaat belasten, bijvoorbeeld door ineens een lange wandeling van een paar uur te maken. De facetgewrichtjes raken overbelast en geven dan lokale pijn in de onderrug. Dat kan links, rechts of aan beide zijden. Wanneer je dit jaren achtereen blijft forceren kan er uiteraard ook slijtage van de gewrichten gaan optreden.
De zachte en ingezakte schijf kan aan de achterzijde ook uitpuilen (zie afbeelding hieronder) en kan daarbij tegen het ruggenmerg of uittredende zenuw(en) gaan duwen. In dat geval krijg je vaak uitstraling in één of beide benen. We spreken dan van een uitpuilende tussenwervelschijf of bulging-disc. Kenmerk is dat bukken en zitten de klachten verergeren. Dit komt omdat door bukken en zitten de druk op de voorzijde van de schijf de uitpuiling aan de achterzijde van de schijf toeneemt. Er wordt dan simpelweg meer druk uitgeoefend op het ruggenmerg of uittredende zenuwen naar been of benen. In de regel geeft een uitpuilende schijf of bulging-disc vaak een week tot twee weken veel klachten om daarna weer langere tijd weg te zijn. Nadeel is dat bij veel bukken of zitten de klacht vaker per jaar terugkeert. Voordeel is dat je met wat kennis over de klacht, goede zit- en tilinstructies en een goede oefening (mechanisch trucje) snel controle over de klacht kunt hebben.
Het kan ook zijn dat na een periode van uitpuilen de schijf het aan de achterzijde begeeft en gaat scheuren (zie afbeelding hieronder). We spreken dan van een hernia. Kenmerk is dat er dan zachte substantie uit de schijf tegen het erachter gelegen ruggenmerg of uitredende zenuw gaat liggen.
Dit kan druk en ontsteking veroorzaken van het ruggenmerg en de uittredende zenuw naar het been. De druk en ontsteking geven dan aanleiding tot rugpijn in combinatie met uitstralende pijn in been of benen afhankelijk van waar de hernia zit. Soms wordt het zenuwweefsel zodanig bedreigd dat er niet alleen sprake is van tintelen, doofheid en pijn maar dat er zelfs spierkrachtsverlies optreedt van bijvoorbeeld de kuit of de voetheffers.
Genezing hernia
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt is het zo dat de ontsteking die door de hernia wordt uitgelokt juist wenselijk is. Het is geen ontsteking die wordt veroorzaakt door een bacterie of een virus maar de ontsteking is hier hetzelfde als ‘het reparatieproces’ waarbij de pijn heel vervelend is maar eigenlijk gezien moet worden als ‘vriend’. De pijn vertelt jou als patiënt wat je in acht tot twaalf weken hersteltijd wel en niet moet doen om op die manier zo optimaal mogelijk te genezen. De ontsteking ruimt in deze weken de uit de zachte schijf gescheurde substantie (die daar niet thuishoort) op. Als je als hernia-patiënt de pijn aan kan probeer dan niet veel ontstekingsremmers te gebruiken, maar gebruik pijn al leidraad voor je herstel ook al duurt het vaak een paar weken.
Gelukkig herstelt een hernia in de meeste gevallen van nature in een periode van acht en twaalf weken. Je ziet de meeste klachten dan weer verdwijnen. Goed om te weten is dat je ook een hernia kan hebben zonder dat het klachten geeft. Dit komt dan omdat de hernia dan zo ligt dat hij geen zenuwweefsel raakt. Ongeveer een derde van de volwassenen heeft een hernia in rug en/of nek vaak zonder klachten.
Behandeling van rugklachten:
Uitpuiling van de schijf (bulging-disc):
- Gedegen uitleg over de bouw van de rug;
- uitleg of het natuurlijk beloop(verwachtingen managen);
- advies ten aanzien van houding;
- advies ten aanzien van het belasten;
- oefening;
- indien nodig kortdurend manuele therapie bij bewegingsstoornis van bepaalde gewrichten;
- indien nodig kortdurend massage bij forse spanning van de rugspieren;
- indien nodig revalidatietraining om daarna zelfstandig en verantwoord te gaan fitnessen met de juiste kennis en de juiste uitvoering.
Hernia:
- gedegen uitleg over de bouw van de rug in relatie tot de hernia;
- uitleg over het natuurlijk beloop(meestal acht tot twaalf weken);
- advies ten aanzien van belasten;
- advies ten aanzien van houding;
- uitleg hoe ‘ontsteking’ helpt bij het opruimen en herstellen van hernia;
- bij hevige pijn koelen met een koude pakking (10 minuten per keer en niet direct op de huid aanbrengen, drie keer per dag);
- in later stadium indien nodig kortdurend manuele therapie bij bewegingsstoornissen van bepaalde gewrichten;
- indien nodig massage bij forse spanning van de rugspieren;
- indien nodig revalidatietraining om daarna zelfstandig en verantwoord te gaan fitnessen met de juiste kennis en de juiste uitvoering.
Afspraak maken
Heb je last van lage rugklachten? Laat je dan goed informeren waar de ernst van de pijn daadwerkelijk vandaan komt. Maak een afspraak bij een van onze fysiotherapeuten om naar de pijn in je onderrug te kijken.
Vincent Vos – MSc.
Fysiotherapeut
Manueel Therapeut
Extended Scope Specialist
